Menu Zamknij

Ukryte koszty rapowania

Elo!

Hot16Challenge to epidemia groźniejsza niż COVID-19. Przede wszystkim rozprzestrzenia się znacznie szybciej. Jeżeli każdy raper nominuje 5 kolejnych osób, a czas na wykonanie zadania wynosi 72 godziny, to sytuacja wygląda mniej więcej tak:

(Chciałem zamieścić wykres ze skalą logarytmiczną, ale ostatnie dwa miesiące słuchania ludzi opowiadających o Szwecji, lockdownie i spłaszczaniu krzywych przekonały mnie, że to może nie być najlepszy pomysł…)

Pierwsza osoba nominuje 5 kolejnych, po drugiej rundzie mamy już 25 poszkodowanych, w trzeciej – 125… Po miesiącu liczba raperów wynosi 10 milionów, a w kolejnej iteracji wszyscy w Polsce są już zainfekowani rapem i wirus, w poszukiwaniu nowych ofiar, zaczyna rozprzestrzeniać się na cały świat.

42 dni od pierwszego nagrania na YouTube będzie już 6 miliardów Gorących Szesnastek, trzy dni później – 30 miliardów, co oznacza, że każdy od niemowlaka w Sierra Leone do starca w Katarze nagra już cztery fristajle o tym, jak ceni polskich lekarzy.

Ale to dopiero przed nami. Na razie jest 14 maja i wydaje się, że sytuacja jest jeszcze pod kontrolą.

Czy na pewno?

Ukryte koszty rapowania

Szybkie obliczenia dla 100 najpopularniejszych utworów z Hot16Challenge pokazują, że Polacy zdążyli je odtworzyć już ponad 150 milionów razy, co przy średnim czasie nieco ponad dwóch minut na nagranie daje astronomiczne 300 milionów minut, 5,2 miliona godzin czyli 216 tysięcy dni albo 592 lata.

Przyjmując, że przeciętnemu Polakowi zostało mniej niż 40 lat życia (różnica między średnim wiekiem a oczekiwaną długością życia), można powiedzieć, że Hot16Challenge, bezpowrotnie drenując prawie 600 lat życia, ma już na koncie 15 ofiar śmiertelnych. Zgodnie z tym, co napisałem powyżej, ta liczba będzie rosła i to szybko.

Ale można na to spojrzeć jeszcze inaczej. W ciągu kilkunastu dni oglądaliśmy mniej lub bardziej udane peany na cześć lekarzy przez 5,2 miliona godzin. To czas, w którym można było zajmować się czym innym – pracą, sprzątaniem, opieką nad dziećmi, nauką matematyki albo wolontariatem. Gdyby przeliczyć ten czas po minimalnej stawce godzinowej za pracę, która w roku 2020 wynosi 17 zł1, otrzymujemy niebagatelną kwotę 88 milionów złotych.

Ile w tym czasie zebrało się na koncie zbiórki?

W momencie pisania tego tekstu jest to 1,9 miliona.

Oczywiście w tym samym czasie rapowanie o tym, jak kochamy ochronę zdrowia, wygenerowało olbrzymie zyski. Dla YouTube’a i jego reklamodawców, dla wykonawców i celebrytów, którzy zrobili sobie publicity, dla polityków, którzy darmowy czas antenowy sprytnie wykorzystali do promowania swoich poglądów na kwestie zacienienia, zamglenia lub wieszania komunistów. Przy łącznej liczbie wyświetleń 150 milionów szacowany zysk z reklam na YouTube mógł wynieść nawet 300-450 tys. dolarów, czyli 1,3 – 1,9 mln zł (do podziału między artystów, pośredników i sam serwis)*. Rozproszone, niewidzialne zyski trafiły do wielu kieszeni, ale raczej nie zasiliły szpitali.

Oczywiście wszystkie powyższe wyliczenia należy traktować z przymrużeniem oka. Mają tylko pokazać skalę akcji i umieścić zebrane dwa miliony w należytej perspektywie. Nie wszystko można przeliczyć na pieniądze, a każdy może robić ze swoim czasem co mu się podoba – nawet dukać z tableta o ostrym cieniu mgły. Byle by mu się przy tym nie wydawało, że umie rapować albo że komukolwiek pomaga.

Co ukrywają liczniki wyświetleń?

Dlaczego w takim razie o tym piszę? Otóż kryje się za tym głębsza przyczyna niż tylko moja skłonność do psucia innym zabawy.

Od początku epidemii, w ramach swoich obowiązków naukowych, systematycznie monitoruję spore korpusy danych z mediów społecznościowych, skupiając się na pytaniu: czego w sytuacji kryzysu ludzie oczekują od państwa i jego instytucji? (A także od Unii Europejskiej, samorządów…)

Z analizy danych wyłania się kilka dobrze znanych narracji. Jedni postrzegają państwo jako Lewiatana, którego głównym zadaniem jest ochrona przed chaosem. Inni uważają, że państwo nie powinno się wtrącać. Jeszcze inni kreślą obraz państwa-smoka, które ma przede wszystkim gromadzić strategiczne zasoby.

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych modeli poznawczych, z którego siły i zasięgu nie zdawałem sobie wcześniej sprawy, jest ten, który mówi, że państwo od dawna nie istnieje, bo wszystko i tak robią obywatele za pomocą zrzutek. Badanie wypowiedzi w przestrzeni publicznej pokazało wyraźnie, że mnóstwo Polaków jest szczerze przekonanych, że służba zdrowia istnieje wyłącznie dzięki zbiórkom WOŚP, a wszyscy pacjenci onkologiczni w kraju zostali wyleczeni dzięki zrzutkom. Instytucje państwa tylko przeszkadzają w dobrej robocie.

Jest to oczywista nieprawda. W dodatku szkodliwa, odwraca bowiem nasza uwagę od istotnej prawdy. Problemy systemowe można rozwiązywać wyłącznie w sposób systemowy. Rozwiązaniem może okazać się zwiększenie nakładów na ochronę zdrowia, być może podniesienie składki zdrowotnej, gruntowne reformy. Niewątpliwie nie obędzie się też bez podniesienia wynagrodzeń lekarzy i ponownego poważnego przemyślenia postulatów rezydentów z niedawnych strajków.

Musimy też zmienić społeczne postrzeganie lekarzy, pielęgniarek, ratowników i wielu innych niewidzialnych profesji medycznych, ale raczej nie poprzez czynienie ich „bohaterami” i „docenianie ich poświęcenia”, bo to tylko normalizuje patologie. Nie powinniśmy być dumni z tego, że lekarze się narażają i przemęczają, lecz w sposób systemowy zmniejszać stopień ich przemęczenia i narażania. Może w tym pomóc zmiana procedur, infrastruktury, lepsze wsparcie administracyjne (sekretarze/sekretarki) i zwiększenie wynagrodzeń. Nie może w tym pomóc rapowanie, murale, memy ani inne dziwaczne formy hołdu. Klaskać to sobie można u Rubika.

Ochoczo przejęte przez polityków i masową publiczność Hot16Challenge tworzy złudne poczucie wspólnotowości, podczas gdy w rzeczywistości zwiększa izolację, zastępując systemowe zmiany znikomymi, jednorazowymi transferami kapitału i uwagi.

Znowu słomkowy zapał

Hot16Challenge to po prostu nowa odsłona zbierania nakrętek albo odrzucania plastikowych słomek. Miliony wyświetleń na YouTubie ukrywają prawdziwe problemy i dają nam złudne poczucie, że coś robimy, że wzięliśmy sprawy w swoje ręce. A kiedy przyjdzie do dyskusji o zwiększeniu nakładów na ochronę zdrowia, znowu usłyszymy: „Po co? Przecież mają WOŚP, zrzutki, a my mamy pakiet w luksmedzie.”

Dobre akcje w przestrzeni publicznej to te, które sprawiają, ze dostrzegamy problemy, których wcześniej nie widzieliśmy. Złe to te, które zasłaniają i rozmywają problemy, dając złudne poczucie kontroli i wspólnotowości.

Patrząc z punktu widzenia ekonomii pieniądza i ekonomii uwagi Hot16Challenge to zła akcja. Zwłaszcza w wykonaniu wyluzowanych polityków i celebrytów zmienia się w festiwal narcyzmu, który zamiast prowadzić do poprawy sytuacji patologicznej, normalizuje ją i zamienia w rozrywkę.

* * *

To tyle z mojej strony. Dzięki za nominację! Sam nominuję Maxa Rosera ze strony Ourworldindata.org oraz wspaniałą ekipę Gampinder.org. Jeżeli już macie gdzieś spędzać miliony godzin, to właśnie tam!

I nie zapominajcie, że na czas pandemii zmiana klimatu, nierówności społeczne i destabilizacja w Afryce i na Bliskim Wschodzie nie poszły do lodówki. One dalej tam są, czekają sobie na was, rosnąc w siłę. A Facebook i YouTube dalej są głównymi rozsiewaczami fake newsów, zarabiającym fortunę na teoriach spiskowych, a nie naszymi dzielnymi sojusznikami w walce z nimi.

Podawajcie dalej i nie zapomnijcie nominować 5 kolejnych osób do przeczytania tego tekstu.

_ _ _ _ _

*Trudno o dokładne wyliczenia. Dokładne zarobki zależą od rodzaju treści. Zyskami dzielą się YouTube, twórcy oraz pośrednicy.

_ _ _ _

Lista 100 najpopularniejszych Hot16Challenge wraz z liczbą wyświetleń

(stan na 14 maja 2020, godz. 10:00)

Szpaku 10000000
Taconafide 6600000
Andrzej Duda 5600000
MATA 5400000
Janusz Korwin-Mikke 5100000
Dawid Podsiadło 4900000
Bedoes 4700000
Tata Maty 4600000
FRIZ 4600000
Taco Hemingway 4500000
Białas 2900000
PALUCH 2900000
KALI 2600000
YOUNG IGI 2600000
Klocuch 2400000
WHITE 2115 2300000
SOLAR 2100000
Margaret 2000000
BORIXON 1800000
KęKę 1700000
Natalia Szroeder 1700000
Peja 1700000
Mini Majk 1700000
Słoń 1500000
Żabson 1400000
Pezet 1400000
TEDE 1400000
Barciś i Żak 1400000
Norbi 1300000
Paweł Domagała 1300000
Young Multi 1300000
WIP BROS 1300000
MURCIX 1200000
PIORUN 1200000
Lotek 1200000
Kizo 1200000
Artur Andrus 1200000
Kuban 1200000
Sebastian Fabijański 1200000
Ks. Jakub Bartczak 1200000
Guzior 1200000
Rafał Pacześ 1200000
Cleo 1100000
Kartky 1100000
Major SPZ 1100000
SPEJSON 1100000
O.S.T.R. 1100000
Ronnie Ferrari 1100000
Sokół 1100000
POCZCIWY KRZYCHU 1100000
SARIUS 1000000
Zbigniew Stonoga 1000000
Filipek 1000000
Mr Polska 1000000
QRY 1000000
Rap Battle 1000000
Tymek 1000000
Roksana Węgiel 1000000
Brodka 900000
Popek 900000
Kamerzysta 900000
Grubson 900000
CeZik 900000
Lanek 900000
GargamelVlog 900000
Arab 800000
Zeus 800000
Kubańczyk 800000
Jan Rapowanie 800000
Krzysztof Zalewski 800000
Nosowska 800000
GEDZ 800000
Schafter 800000
Boxder 800000
Daria Zawiałow 800000
RETO 800000
Michał Karmowski 800000
Krzy Krzysztof 800000
Blacha 2115 700000
Kayah 700000
Gonciarz 700000
Łona 700000
Sanah 700000
B.R.O. 700000
Don Guralesko 700000
Vito Bambino 700000
Gimper 600000
Wojciech Gola 600000
Magda Gereda 600000
Quebonafide (freestyle) 600000
Yahu 600000
Zbuku 600000
Sentino 600000
Young David 600000
Kwiat Jabłoni 600000
Olszakumpel 500000
Merghani 500000
Wojciech Mann 500000
Gracjan Roztocki 500000
OKI 500000

Czytaj dalej